– बज्रमुनि बज्राचार्य
२०६९ असारया १० गते आइतवार सुथय् भ्वत जात्रा क्यनेगु दिं जुयाः कलेज मदु, जि सुथय् हे पिहाँ वना । त्वालय् च्वंम्ह राजमान दाई नं शुभरत्न प्रेसर ल्वः जुयाः कीर्तिपुर हस्पिटलय् यंकल । छु जुयाः धकाः न्यना । प्रेसर ल्वः जुयाः धाःगुलिं छुं उलि वास्ता मयासे थःगु हे ज्याये लगे जुया । लँय् नाप लाःपिन्त न्य नं न्यना, दक्वसिनं प्रेसर ल्वः जुगुलिं कीर्तिपुर हस्पिटल यंकल तर अन मजियाः शिव ज्योती हस्पिटल बल्खुइ यंकल धाःबले जित भच्चा शंका वन । जिं पासापिन्त धया शुभरत्न दाई हस्पिटल यंकल, झीथाय् नं मजियाः शिव ज्योती हस्पिटल रिफर यात धाल, छकः स्वःवने माःगुला ? तसकं जूगु मखुथें डक्टरत मदयाः यंकूगु जुइका धकाः खँ जुल । अथें नौ बजे छेँ वया । छेँय् थ्यनाः करीब दश मिनेट हे मजानिगु इलय् पासा सूर्यवज्रं पिनेनिसें सःता शुभरत्न दाई मन्त धकाः सूचं वियाहल । हसंमसं धाःगु थें जुल, वा तसकं वयाच्वंगु दु, पासा छम्ह कयाः सुयातं छुं मधासे बल्खुया शिव ज्योती हस्पिटल थ्यन । दुने दुहाँवनाः स्वया, बेडय् हे तिनी, लं त्वकाः तःगु दु, छातिइ ईसिजि यानाःतःगु दाम दु, म्हुतुं भच्चा फिज वयाच्वंगु दु । स्वस्वं हे तुयू कापतं भुंकाः ख्वाः त्वःपुया छ्वत, सदांया लागि ख्वाः स्वये मखंक ।
वि.सं. २०१२ साल जेष्ठ १० गते मंगलबारय् किपूया सिहदुवाल त्वालय् अबु सर्वादनन्द वज्राचार्य व मां आशामायाया क्वखँ थौंस्वयां न्ययेन्हय्दँ न्ह्यो तःधीम्ह काय्या रुपय् जन्म जूम्ह शुभरत्न वज्राचार्य जिं म्हसिसांनिसें हे साहित्य व प्याखं निर्देशन ज्याय् लगे जुयाच्वंम्ह खः । वि.सं. २०३४ सालय् किपू त्वःता येँया इतुंबहालय् च्वनाः प्रेसया ज्याय् संलग्न जुयाः दीम्ह वयकः थःगु थाय्या मायाया कारणं खः वा बाध्यता जुयाः खः किपुली हे लिहाँ झाल । वयकःया स्वम्ह म्ह्याय्, छम्ह काय् दु । वयकःया जहान शारदा वज्राचार्य खः ।
जीवन म्वायेगु लागि तिब्ब मदयेक याकचा म्बाये तसकं थाकु, सामाजिक ज्याय् संलग्न जुइगु लागि ला झं हे दुनुगःनिसेंया भावना माः । व नितां शुभरत्न दाईयाके खना । वयक १४ वर्षया उमेरय् म्हाय्मचा दबूप्याखंनिसें हे ख्याल, प्याखनय् अभिनय यायां जीवनया अन्तिम ईतक नं अभिनय हे यायां मन्त । गबले ख्युंख्वाः मजूम्ह, पारिवारीक पीर, दुःखयात थःके हे सुचकाः न्ह्याबलें पासापिनि न्ह्योने न्हिलाः ख्याः यानाः च्वनीम्ह वयकःया जीवन हे नं छगू ख्यालः खः । येँय् नं लिहाँ वये धुंकाः लेटर प्रेसया ज्या बांलाक मदये धुंकाः ज्याय् उलि ब्यस्त खने मदु । वयां लिपा वयाः नासः पुचःया पासापिन्त संलग्न यानाः सत्यमोहन जोशीं च्वयाःदीगु लाखे क्वःथैगु प्याखंया निर्देशन यानाः हेटौंडा थ्यंक नं क्यना दिल । थुगु हे प्याखं वयकःया अन्तिम निर्देशन खः ।
वयकलं अभिनय यानाःदीगु प्याखंत म्ह्याय्मचा २०२६, प्रेमलिला, २०२७, फैसला २०२८, मनू मखुम्ह २०३०, चरित्र २०३९, राम बहादुरया संसार (ख्यालः), उ फेरि आउने छ २०४७, नेपाल चाल २०५२, वा वल फय् वल (ख्यालः) । वयकलं निर्देशन यानाः दीगु प्याखं मांयागु आत्मा २०३२, ह्याउँनिभाः २०३२, प्रेमं छु जुई? जिमिगु शक्ति २०३८, देशया पुकार २०४०, पूगु जात २०५४, आदर्शया लँ २०५५, म्हगसय् नापलाम्ह, तथागत, विलागः ने.सं. १०२९, अथेहे छधाः प्याखं व ख्यालः मू वंगु ग्वाय् २०३२, हर्थफेल २०३३, प्रकृतिं छ्वयाहःगु राष्ट्रिय हू २०३५, आः छुयाये ? २०३३, आः जिं म्वाय् चुइके बी मखुत २०३६, इपिं हे ला खः नि २०३७, लूजः २०३८, अपिल २०३८, भूत बंगला, हासाचा पसः २०४१, पलाः २०४१ । अथेहे अप्रकाशित प्याखं अन्याय, अन्तिम प्रेम, बन्दूक फःहिल, विकासया मेच, चित्रका पात्रहरु थें जागु ख्यालः व प्याखं दर्जनौं च्वयाः दिल । अथेहे विभिन्न पत्रपत्रिकाय् नं च्वसूत च्वयादिल मिं ब्वाला काइतिनि, विद्रोहका भावनाहरु, चित्रका पात्रहरु थें जागु प्याखं लेख च्वयाः थःगु दुनुगलय् दनाच्वंगु भावनायात संप्रेषण यानादिल ।
वयकः तसकं मिलनसार नापं गबलें म्हाँ व मज्यू धाये मसःम्ह तसकं लगनशीलम्ह ब्यक्तित्व खः । सामाजिक संघसंस्था नाप वयकःया क्वातुगु स्वापू दु । वयकः जगतपाल महाविहार संरक्षण संघ किपूया पूर्व उपाध्यक्ष, जनचेतना पुस्तकालयया संस्थापक, चिलंच्व विकास समितिया दुजःखःसा संलग्न बौद्ध शिक्षादीक्षा, पलिस्था ख्याल कासा, पलेस्वाँ साहित्य पाला पद्मकन्या क्याम्पस, इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाज, नेपालभाषा आकादेमी, प्रमुख सल्लाहकार नासः पुचः, च्वमि गुथि, मुनासः, किकिपा पुचः येँ आदि ।
विभिन्न संघसंस्था नाप च्वनाः स्वगू दर्जन धैथें ख्यालः च्वयेगु, स्यनेगु यानाः नं जीवनयात धिसिलाक्क थने मफयेक छगू झोक्काय् हे क्वःथला विल । थःगु जीवनयात सिबें सामाजिक ज्याय् तल्लिन जुयादीम्ह वयकलं थःगु स्वास्थ्ययात उलि विचाः याःगु खनेमदु । सुगर व प्रेसरया ल्वचं कयाःच्वंम्ह वयकःयात न्हापा सर्वोतम डंगोलया चुनाबया इलय् निमोनिया ल्वचं कःगु खःसा लिपा दमया ल्वचं इलय्ब्यलय् ख्याइगु यानाच्वंगु खः । व बाहेक न्हापा मुटुया ल्वय् खने मदु ।
मदुगुया छन्हु न्ह्यो असार ९ गते सामुहिक रुपं जगतपाल विहार चिलंच्वय् बहनी ७ बजेतक ज्या यानाः बजि नयाः छेँ लिहाँ वनाः चान्हय्तक छुं हे मजूम्ह, सुथय् जुइव छाती भच्चा इसुयाः, ल्हाःतुति संके मं मदुथें जुयाः वनेवं सुगर लो जुल धकाः चिनि छभ्वाः भ्वाःतिनाः भच्चा जायेव वान्ता जुयाः सनेहे मफयाः हस्पिटल यंकूगु इलय् हस्पिटलय् थः मदैगु महसूस जुइव, थःगु जीवनय् यायेगु तःधंगु इच्छात विलीविली तयाःतःम्ह वयकलं नर्सतय्त स्वयाः जितः न्ह्याथे यानाःसां बचेया धकाः अनुरोध याःगु खः । तर मृत्युया म्हुतुं जीवन लित कयाः बीपिं डक्टर, नर्सत नं लाचार जुल ।
२०४६ सालया पंचायत इलय्तक देशया परिवर्तनया लागि थःगु थासं अहम भूमिका म्हिता स्वकुमिपिन्त हि क्वाकाः देश व समाजया लागि छुं यायेमाः धैगु भावना दुम्ह वयकः लिपा थःगु जीवनया लागि धाःसा छुं हे याये मफयाः निराश चाःगु खनेदु । ब्यक्तिगत जीवनया यथार्थता वयकःया ख्वापालं गबलें मक्यंसां वयकलं च्वयादीगु छपू म्येय् खनेदु । वयकःया डायरीइ दुगु छपु मे
जीवन जिगु छुजू छुजू, उखेला थुखेला मदु
चलः वयाः पर्वत दुं थें जीवन थागा मदु
थ्व मसां हं गुलिस्या जीवन,
च्यानाः फुनावन
व आकाश हं थ्व धरती जि,
म्वानाः च्यानाच्वन
मय्ल जित हे जि छुयाय्,
छुजू छुजू मस्यू
थ्व क्यबचाय् ह्वःगु गुलि नं स्वाँ,
फ फ स्वयाः जू थें च्वँ
जि स्वाँ खः कि झ्वाः जूगु खः,
स्वैत कने हाय् बाखं
न्ह्यलय् खःला ज्वलय् खः ला,
जीवन छुजू छुजू ।।
आशा व आकांक्षा यक्व दःसां नं पूवंके मफगु, गनं छु छु मिले मजू थें, थःत सुनां ग्वहालि मदुगु थें तायेकाः जीवनय् धाये मज्यूगु बाखं सुचकाः तःगु स्पष्ट खनेदु । ५७ बसन्तय् चार दशक ला समाजया लािग हे समर्पण यानाः दीम्ह वयकःया लागि समाजं छु यायेफु वयकःया लागि वास्तवय् वहे श्रद्धाञ्जली जुइ ।
धाइगु नापं दु, सीम्ह सिनाः वंगु मखु, म्वाःपिं सीगु खः । झीगु समाजय् ब्यहोरय् याये माःगु गुलि नं संस्कार संस्कृति यायेगु लागि झं हे थाकु । छेँया मू दुजः मदयेव जीवन गुकथं न्ह्याइ धैगु नं समाजं बांलाक स्यू । सामाजिक मनूतय्गु जीवनसिबें ब्यक्तिगत जीवन हनीपिनिगु जीवन अवस्था बांलाना च्वनी । उकिं सामाजिक मनूत समाजय् म्होजक हे जुइ । थुकियात ध्यान तयाः सामाजिक मनूतय्गु भावनायात थकायेगु लागि सां समाजं सामाजिक मनूतय्गु लागि छुं ब्यवस्था जूगु जुइमाः । मदये धुंकूम्हेसिया नामं आत्माया शान्ति कामना यानाः श्रद्धाञ्जली प्वंकेगुसिबें, समाजया न्ह्योने गोहिया ख्ववि हायेकेगु सिवें वयकःया परिवारया नितिं छुं ब्यवस्था यानाः बिइगु हे सामाजिक दायित्व व वास्तविक श्रद्धाञ्जली जुइ । उकिं थ्व हे च्वसुया पाखें शुभरत्न वज्राचार्य नाप स्वापू दुुगु संघसंस्थाया पासापिन्त अनुरोध नं यानाच्वना ।
२०६९ असारया १० गते आइतवार सुथय् भ्वत जात्रा क्यनेगु दिं जुयाः कलेज मदु, जि सुथय् हे पिहाँ वना । त्वालय् च्वंम्ह राजमान दाई नं शुभरत्न प्रेसर ल्वः जुयाः कीर्तिपुर हस्पिटलय् यंकल । छु जुयाः धकाः न्यना । प्रेसर ल्वः जुयाः धाःगुलिं छुं उलि वास्ता मयासे थःगु हे ज्याये लगे जुया । लँय् नाप लाःपिन्त न्य नं न्यना, दक्वसिनं प्रेसर ल्वः जुगुलिं कीर्तिपुर हस्पिटल यंकल तर अन मजियाः शिव ज्योती हस्पिटल बल्खुइ यंकल धाःबले जित भच्चा शंका वन । जिं पासापिन्त धया शुभरत्न दाई हस्पिटल यंकल, झीथाय् नं मजियाः शिव ज्योती हस्पिटल रिफर यात धाल, छकः स्वःवने माःगुला ? तसकं जूगु मखुथें डक्टरत मदयाः यंकूगु जुइका धकाः खँ जुल । अथें नौ बजे छेँ वया । छेँय् थ्यनाः करीब दश मिनेट हे मजानिगु इलय् पासा सूर्यवज्रं पिनेनिसें सःता शुभरत्न दाई मन्त धकाः सूचं वियाहल । हसंमसं धाःगु थें जुल, वा तसकं वयाच्वंगु दु, पासा छम्ह कयाः सुयातं छुं मधासे बल्खुया शिव ज्योती हस्पिटल थ्यन । दुने दुहाँवनाः स्वया, बेडय् हे तिनी, लं त्वकाः तःगु दु, छातिइ ईसिजि यानाःतःगु दाम दु, म्हुतुं भच्चा फिज वयाच्वंगु दु । स्वस्वं हे तुयू कापतं भुंकाः ख्वाः त्वःपुया छ्वत, सदांया लागि ख्वाः स्वये मखंक ।
वि.सं. २०१२ साल जेष्ठ १० गते मंगलबारय् किपूया सिहदुवाल त्वालय् अबु सर्वादनन्द वज्राचार्य व मां आशामायाया क्वखँ थौंस्वयां न्ययेन्हय्दँ न्ह्यो तःधीम्ह काय्या रुपय् जन्म जूम्ह शुभरत्न वज्राचार्य जिं म्हसिसांनिसें हे साहित्य व प्याखं निर्देशन ज्याय् लगे जुयाच्वंम्ह खः । वि.सं. २०३४ सालय् किपू त्वःता येँया इतुंबहालय् च्वनाः प्रेसया ज्याय् संलग्न जुयाः दीम्ह वयकः थःगु थाय्या मायाया कारणं खः वा बाध्यता जुयाः खः किपुली हे लिहाँ झाल । वयकःया स्वम्ह म्ह्याय्, छम्ह काय् दु । वयकःया जहान शारदा वज्राचार्य खः ।
जीवन म्वायेगु लागि तिब्ब मदयेक याकचा म्बाये तसकं थाकु, सामाजिक ज्याय् संलग्न जुइगु लागि ला झं हे दुनुगःनिसेंया भावना माः । व नितां शुभरत्न दाईयाके खना । वयक १४ वर्षया उमेरय् म्हाय्मचा दबूप्याखंनिसें हे ख्याल, प्याखनय् अभिनय यायां जीवनया अन्तिम ईतक नं अभिनय हे यायां मन्त । गबले ख्युंख्वाः मजूम्ह, पारिवारीक पीर, दुःखयात थःके हे सुचकाः न्ह्याबलें पासापिनि न्ह्योने न्हिलाः ख्याः यानाः च्वनीम्ह वयकःया जीवन हे नं छगू ख्यालः खः । येँय् नं लिहाँ वये धुंकाः लेटर प्रेसया ज्या बांलाक मदये धुंकाः ज्याय् उलि ब्यस्त खने मदु । वयां लिपा वयाः नासः पुचःया पासापिन्त संलग्न यानाः सत्यमोहन जोशीं च्वयाःदीगु लाखे क्वःथैगु प्याखंया निर्देशन यानाः हेटौंडा थ्यंक नं क्यना दिल । थुगु हे प्याखं वयकःया अन्तिम निर्देशन खः ।
वयकलं अभिनय यानाःदीगु प्याखंत म्ह्याय्मचा २०२६, प्रेमलिला, २०२७, फैसला २०२८, मनू मखुम्ह २०३०, चरित्र २०३९, राम बहादुरया संसार (ख्यालः), उ फेरि आउने छ २०४७, नेपाल चाल २०५२, वा वल फय् वल (ख्यालः) । वयकलं निर्देशन यानाः दीगु प्याखं मांयागु आत्मा २०३२, ह्याउँनिभाः २०३२, प्रेमं छु जुई? जिमिगु शक्ति २०३८, देशया पुकार २०४०, पूगु जात २०५४, आदर्शया लँ २०५५, म्हगसय् नापलाम्ह, तथागत, विलागः ने.सं. १०२९, अथेहे छधाः प्याखं व ख्यालः मू वंगु ग्वाय् २०३२, हर्थफेल २०३३, प्रकृतिं छ्वयाहःगु राष्ट्रिय हू २०३५, आः छुयाये ? २०३३, आः जिं म्वाय् चुइके बी मखुत २०३६, इपिं हे ला खः नि २०३७, लूजः २०३८, अपिल २०३८, भूत बंगला, हासाचा पसः २०४१, पलाः २०४१ । अथेहे अप्रकाशित प्याखं अन्याय, अन्तिम प्रेम, बन्दूक फःहिल, विकासया मेच, चित्रका पात्रहरु थें जागु ख्यालः व प्याखं दर्जनौं च्वयाः दिल । अथेहे विभिन्न पत्रपत्रिकाय् नं च्वसूत च्वयादिल मिं ब्वाला काइतिनि, विद्रोहका भावनाहरु, चित्रका पात्रहरु थें जागु प्याखं लेख च्वयाः थःगु दुनुगलय् दनाच्वंगु भावनायात संप्रेषण यानादिल ।
वयकः तसकं मिलनसार नापं गबलें म्हाँ व मज्यू धाये मसःम्ह तसकं लगनशीलम्ह ब्यक्तित्व खः । सामाजिक संघसंस्था नाप वयकःया क्वातुगु स्वापू दु । वयकः जगतपाल महाविहार संरक्षण संघ किपूया पूर्व उपाध्यक्ष, जनचेतना पुस्तकालयया संस्थापक, चिलंच्व विकास समितिया दुजःखःसा संलग्न बौद्ध शिक्षादीक्षा, पलिस्था ख्याल कासा, पलेस्वाँ साहित्य पाला पद्मकन्या क्याम्पस, इन्द्रेणी सांस्कृतिक समाज, नेपालभाषा आकादेमी, प्रमुख सल्लाहकार नासः पुचः, च्वमि गुथि, मुनासः, किकिपा पुचः येँ आदि ।
विभिन्न संघसंस्था नाप च्वनाः स्वगू दर्जन धैथें ख्यालः च्वयेगु, स्यनेगु यानाः नं जीवनयात धिसिलाक्क थने मफयेक छगू झोक्काय् हे क्वःथला विल । थःगु जीवनयात सिबें सामाजिक ज्याय् तल्लिन जुयादीम्ह वयकलं थःगु स्वास्थ्ययात उलि विचाः याःगु खनेमदु । सुगर व प्रेसरया ल्वचं कयाःच्वंम्ह वयकःयात न्हापा सर्वोतम डंगोलया चुनाबया इलय् निमोनिया ल्वचं कःगु खःसा लिपा दमया ल्वचं इलय्ब्यलय् ख्याइगु यानाच्वंगु खः । व बाहेक न्हापा मुटुया ल्वय् खने मदु ।
मदुगुया छन्हु न्ह्यो असार ९ गते सामुहिक रुपं जगतपाल विहार चिलंच्वय् बहनी ७ बजेतक ज्या यानाः बजि नयाः छेँ लिहाँ वनाः चान्हय्तक छुं हे मजूम्ह, सुथय् जुइव छाती भच्चा इसुयाः, ल्हाःतुति संके मं मदुथें जुयाः वनेवं सुगर लो जुल धकाः चिनि छभ्वाः भ्वाःतिनाः भच्चा जायेव वान्ता जुयाः सनेहे मफयाः हस्पिटल यंकूगु इलय् हस्पिटलय् थः मदैगु महसूस जुइव, थःगु जीवनय् यायेगु तःधंगु इच्छात विलीविली तयाःतःम्ह वयकलं नर्सतय्त स्वयाः जितः न्ह्याथे यानाःसां बचेया धकाः अनुरोध याःगु खः । तर मृत्युया म्हुतुं जीवन लित कयाः बीपिं डक्टर, नर्सत नं लाचार जुल ।
२०४६ सालया पंचायत इलय्तक देशया परिवर्तनया लागि थःगु थासं अहम भूमिका म्हिता स्वकुमिपिन्त हि क्वाकाः देश व समाजया लागि छुं यायेमाः धैगु भावना दुम्ह वयकः लिपा थःगु जीवनया लागि धाःसा छुं हे याये मफयाः निराश चाःगु खनेदु । ब्यक्तिगत जीवनया यथार्थता वयकःया ख्वापालं गबलें मक्यंसां वयकलं च्वयादीगु छपू म्येय् खनेदु । वयकःया डायरीइ दुगु छपु मे
जीवन जिगु छुजू छुजू, उखेला थुखेला मदु
चलः वयाः पर्वत दुं थें जीवन थागा मदु
थ्व मसां हं गुलिस्या जीवन,
च्यानाः फुनावन
व आकाश हं थ्व धरती जि,
म्वानाः च्यानाच्वन
मय्ल जित हे जि छुयाय्,
छुजू छुजू मस्यू
थ्व क्यबचाय् ह्वःगु गुलि नं स्वाँ,
फ फ स्वयाः जू थें च्वँ
जि स्वाँ खः कि झ्वाः जूगु खः,
स्वैत कने हाय् बाखं
न्ह्यलय् खःला ज्वलय् खः ला,
जीवन छुजू छुजू ।।
आशा व आकांक्षा यक्व दःसां नं पूवंके मफगु, गनं छु छु मिले मजू थें, थःत सुनां ग्वहालि मदुगु थें तायेकाः जीवनय् धाये मज्यूगु बाखं सुचकाः तःगु स्पष्ट खनेदु । ५७ बसन्तय् चार दशक ला समाजया लािग हे समर्पण यानाः दीम्ह वयकःया लागि समाजं छु यायेफु वयकःया लागि वास्तवय् वहे श्रद्धाञ्जली जुइ ।
धाइगु नापं दु, सीम्ह सिनाः वंगु मखु, म्वाःपिं सीगु खः । झीगु समाजय् ब्यहोरय् याये माःगु गुलि नं संस्कार संस्कृति यायेगु लागि झं हे थाकु । छेँया मू दुजः मदयेव जीवन गुकथं न्ह्याइ धैगु नं समाजं बांलाक स्यू । सामाजिक मनूतय्गु जीवनसिबें ब्यक्तिगत जीवन हनीपिनिगु जीवन अवस्था बांलाना च्वनी । उकिं सामाजिक मनूत समाजय् म्होजक हे जुइ । थुकियात ध्यान तयाः सामाजिक मनूतय्गु भावनायात थकायेगु लागि सां समाजं सामाजिक मनूतय्गु लागि छुं ब्यवस्था जूगु जुइमाः । मदये धुंकूम्हेसिया नामं आत्माया शान्ति कामना यानाः श्रद्धाञ्जली प्वंकेगुसिबें, समाजया न्ह्योने गोहिया ख्ववि हायेकेगु सिवें वयकःया परिवारया नितिं छुं ब्यवस्था यानाः बिइगु हे सामाजिक दायित्व व वास्तविक श्रद्धाञ्जली जुइ । उकिं थ्व हे च्वसुया पाखें शुभरत्न वज्राचार्य नाप स्वापू दुुगु संघसंस्थाया पासापिन्त अनुरोध नं यानाच्वना ।
