Wednesday, June 22, 2011
Sunday, June 19, 2011
झी कलाकार भृगुराम श्रेष्ठ
छम्ह ज्वः हे मदुम्ह कलाया धनीकथं सकस्यां म्हसिउम्ह व्यक्ति गुम्ह छगू इलय् संगीत ख्यः धाये वा संगीतया दबू वय्कःयात नासःद्यः थें कायेगु याः । वय्कः मदुगु गुगुं नं ज्याझ्वःयात न्यनामि वा स्वकुमिपिन्सं नासः हे मदुगु ज्याझ्वः थें कायेगु याः । नच्चागु वैंशनिसें थःगु सःया जादु ह्वला वयाच्वनादीम्ह वय्कलं म्ये हालेगु जक मखु, अभिनय, निर्देशन, प्याखं हुलेगु व स्यनेगु नं उलि हे हिसि दयेक व नासः दयेक यानादीफु । थुकथंयाम्ह छम्ह बहुप्रतिभाशालीम्ह वय्कः खः भृगुराम श्रेष्ठ ।
वय्कः वि.सं. १९९० कात्तिकया अष्टमि कुन्हु येँया न्हाय्कं त्वाःया तुंबहालय् अबु आशाराम श्रेष्ठ व मां सानुनानी श्रेष्ठया कोखं जन्म जूगु खः । वि.सं. २००२ स गुबले वय्कः झिनिदँ तिनि दत, उज्वःगु नच्चागु बैंशय् हे येँया त्यःर त्वालय् क्यंगु छगू दबू प्याखनय् 'जगतया मां अति भारी' धइगु म्ये हालाः थःगु सांगीतिक यात्रा न्ह्याकादिल । उगु हे दँय् नारायणहिति दरवारया दबुलिइ प्याखं हुलाः म्ये हाःबलय् स्वर्गवासी जुजु श्री ५ त्रिभुवन उबलय् लयेतायाः झिंन्यातका वहःया पाँय्म्वः सिरपाः बियाबिज्याःगु थौं थें हे लुमं धकाः वय्कलं न्ह्याबलें धयादी । वि.सं. २०२८ सालय् रत्न रेकर्डिङय् "द्यःयात सिन्हाय् स्वां" व दीपतारा ताम्राकारलिसे ज्वःम्ये "थौं वइला कन्हय् वइला" रेकर्ड जुल । गुगु वय्कःया दकलय् न्हापांगु रेकर्ड म्ये खः । वि.सं. २०२२ सालया भाषिक आन्दोलनय् वय्कलं छगू हे ज्याझ्वः मत्वःतुसे म्ये हालाः सांगीतिक माध्यमं विरोधय् ब्वति कयादीगु खः ।
अभिनयया ख्यलय् नं तसकं स्यल्लाःम्ह भृगुराम भाजुं आपालं छधाः प्याखं पूधाः प्याखं ख्यालः नापं संकिपा नं म्हितादीगु दु । वि.सं. २०१६ सालय् "उद्घाटन" छधाः प्याखं म्हितादिल । अथेहे मचाप्याखं "त्याग" पूधाः प्याखं "ग्राम्य जीवन" "पश्चाताप" आदिइ वय्कः नायः जुयाः म्हितादिल । वि.सं. २०१७ सालय् साँस्कृतिक विकास समितिपाखें सापारु व येँयाः पुन्हिबलय् जूगु प्याखनय् रणबहादुर शाह जुयाः म्हितादीबलय् वय्कःयात विशेष पुरस्कारं छायेपिउगु खः । राष्ट्रिय नाचघरय् ज्या यानागु इलय् ग्वःगू प्याखं म्हिता धइगु ला ल्याःचा हे मदु धकाः धयादी । वय्कलं जीवनजल सम्बन्धि टेलिप्याखं "पानी" नं म्हितादीगु खः । थःगु अभिनयया झ्वलय् वय्कः तःधंगु संकिपाय् तक थ्यन । "माइतीघर" संकिपाय् तसकं न्ह्यइपुक्क व यइपुक्क प्याखं हुलादीगु दु । "हिजो आज भोलि" संकिपा स्वःपिन्सं वय्कलं म्हितादीगु गाउँले भूमिकायात तसकं च्वछाःगु खः । नेपालभाषाया निगुलिं संकिपा "सिलु" व "राजमति"इ नं वय्कलं म्हितादीगु दु ।
अभिनय यायेगु जक मखसें निर्देशन यायेगु ज्याय् नं वय्कःया ज्या तसकं च्वछाय्बहःजू । ने.सं. ११०६ स मुनासःया प्यक्वःगु ख्यालः कासाय् विप्लबी सफूधुकूपाखें न्ह्यब्वःगु ख्यालः "वा वल फय् वल"य् दकलय् बांलाःम्ह निर्देशक कथं सिरपाः त्याकादिल । वय्कलं थुगु ख्यालः गबलें ल्वःमंके मफु धयादी । छाय्धाःसा थुगु ख्यालकं दकलय् बांलाःम्ह निर्देशक जक मखसें दकलय् बांलाःगु ख्यालः, दकलय् बांलाःम्ह च्वमि व दकलय् बांलाःम्ह ख्यालःम्वःया सिरपाः नं त्याकूगु खः । उबलय् वय्कलं धयादिल "थथे प्यंगुलिं न्हाप सिरपाः त्याकूगु थ्व न्हापांखुसिइ खः । थथे न्हापा नं गबलें जूगु मदु लिपा गबलें जुइ नं मखु ।"
ने.सं. ११०६ य् हे ख्यालः खलः मरुत्वाःपाखें ख्यालः निर्देशनय् न्हाप सिरपाः त्याकादिल । ने.सं. ११०७ स स्वाःपुचःया ग्वसालय् जूगु छधाः प्याखं धेंधेंबल्लाय् निर्देशक कथं न्हाप सिरपाः त्याकादिल । पब्लिक युथ क्याम्पस ने.सं. ११०७ चौलागा ११ व १२ निन्हुयंकं याःगु प्यक्वःगु अन्तर क्याम्पस छधाः प्याखं धेंधेंबल्ला कासाय् नं दकलय् बांलाःम्ह निर्देशक कथं हे सिरपाः त्याकादिल ।
सांगीतिक क्षेत्र व साँस्कृतिक क्षेत्र धालकि लिचिले मफुम्ह वय्कः थःगु मांभाय् ज्याझ्वः धालकि नं उलि हे मन क्वसाः । हेटौंडा साँस्कृतिक पुचःया नायः जुयाः अन थी थी ज्याझ्वः यानाच्वनादीगु दु । होलि म्हितेगु व दबू प्याखं क्यनेगु आदि ज्याझ्वः न्ह्याकादिल । नापं नेवाः आर्केष्ट्राया ज्याझ्वः नं यानादिल । लिसें महाकाली प्याखं क्यनेगु, माघ पतिकं माधव नारायण हालेगु ज्या नं अन न्ह्याकादिल । वय्कःया कुतलं अन महाकवि सिद्धिदासया बुदिं हनेगु, नेपाल सम्वतया न्हूदँ झःझः धायेक हनेगु ज्या नं न्ह्यात ।
वय्कलं बाग्लुङ, हटौंडा, नारायणघाट, वीरगंज आदि यक्व थासय् नेपालभाषा सम्बन्धि ज्याझ्वः यंकादिल । वि.सं. २०२२ सालय् रेडियो नेपालं नेपालभाषाया समाचार लिकाःगु विरोधय् वाःवाःपतिकं साहित्यिक आन्दोलन कथं पालंपाः थी थी खलः पुचलं याःगु साहित्यिक ज्याझ्वलय् ब्वति कयादीगु ला च्वय् हे न्ह्यथनेधुंकूगु दु ।
छगू इलय् बाजं हे मतसे म्ये हालेगुली वय्कः नां जाः । थौंकन्हय्या इलय् थुगु पहःयात "अनप्लग्ड" धायेगु याः । अय् जूगुलिं नेपालय् "अनप्लग्ड" दुतहःम्ह वय्कः हे खः धाःसां पाइमखु ।
मचाबलय् बाया ल्हाः ज्वनाः भजनय् वनेगु व भजन हालेगु ज्यां हे संगीत ख्यलय् लाःवःगुलिं थः बा व भजनयात थःगु प्रेरणा कथं कयादी । वय्कलं थौंतक भजन हालेगु ज्या त्वःफिकादीगु मदुनि । हेटौंडाय् च्वनेबलय् भुटनदेवी व पशुपति देगलय् भजन यायेगु व येँय् च्वनादीबलय् न्हाय्कं त्वाःया उग्रतारा भजन मण्डलय् व श्रीघलय् ज्ञानमाला भजनय् पुलांगु भजन ज्ञानमाला भजन हालेगु यानादी ।
ने.सं. ११०२ स नेपालभाषाया सांगीतिक इतिहासया न्हापांगु न्हिनिसें ने.सं. १११९ तक मदिक्क बिउगु योगदानयात हसें धाये व कदर यासें बज्र सिरपाः समितिपाखे बज्र सिरपालं छायेपिल । संगीत ख्यलय् कयादीगु सिरपाःया खँ ल्हायेबलय् ११०१ स प्रकाश पुस्तकालयया ग्वसालय् जूगु नेपालभाषा लोक व आधुनिक संगीत सम्मेलनय् लिउ सिरपाः त्याकादीगु दु । भाषा व कला क्षेत्रय् वय्कःया ज्वःमदुगु योगदानया लागि लोक साहित्य परिषदं ने.सं. ११०७ चौलागा पंचमि कुन्हु करुणाकर सिरपाःपाखे हन ।
थःगु कुतः थःगु ज्याया लागि सरकारी सम्मान छुं हे मदुसां वय्कःयात छितं हे नुगः मस्याः । छाय्धाःसा न्यनामि स्वकुमिपिनिगु मतिना हे वय्कःया लागि तःधंगु सम्मान तःधंगु सिरपाः खः । वय्कःया थःत गुंपुन्हिया ख्यालःम्वः धायेके तसकं यः । थ्व खँय् गर्व तायेकादी भाजु भृगुरामजुं । फत्तले भजन यायेगु, म्ये हालेगु स्यनेगु इच्छा याःपिन्त स्यनेगु थःगु संस्कृति गबलें मतनीगु कथं लःल्हाना वनेगु व मेमेपिन्सं नं थथे हे यानावनेमाः धयागु वय्कःया बिचाः दु ।
(हनेबहःम्ह कलाकार भाजु भृगुराम श्रेष्ठया थौं ज्याः जंक्वःया लसताय्)
वय्कः वि.सं. १९९० कात्तिकया अष्टमि कुन्हु येँया न्हाय्कं त्वाःया तुंबहालय् अबु आशाराम श्रेष्ठ व मां सानुनानी श्रेष्ठया कोखं जन्म जूगु खः । वि.सं. २००२ स गुबले वय्कः झिनिदँ तिनि दत, उज्वःगु नच्चागु बैंशय् हे येँया त्यःर त्वालय् क्यंगु छगू दबू प्याखनय् 'जगतया मां अति भारी' धइगु म्ये हालाः थःगु सांगीतिक यात्रा न्ह्याकादिल । उगु हे दँय् नारायणहिति दरवारया दबुलिइ प्याखं हुलाः म्ये हाःबलय् स्वर्गवासी जुजु श्री ५ त्रिभुवन उबलय् लयेतायाः झिंन्यातका वहःया पाँय्म्वः सिरपाः बियाबिज्याःगु थौं थें हे लुमं धकाः वय्कलं न्ह्याबलें धयादी । वि.सं. २०२८ सालय् रत्न रेकर्डिङय् "द्यःयात सिन्हाय् स्वां" व दीपतारा ताम्राकारलिसे ज्वःम्ये "थौं वइला कन्हय् वइला" रेकर्ड जुल । गुगु वय्कःया दकलय् न्हापांगु रेकर्ड म्ये खः । वि.सं. २०२२ सालया भाषिक आन्दोलनय् वय्कलं छगू हे ज्याझ्वः मत्वःतुसे म्ये हालाः सांगीतिक माध्यमं विरोधय् ब्वति कयादीगु खः ।
अभिनयया ख्यलय् नं तसकं स्यल्लाःम्ह भृगुराम भाजुं आपालं छधाः प्याखं पूधाः प्याखं ख्यालः नापं संकिपा नं म्हितादीगु दु । वि.सं. २०१६ सालय् "उद्घाटन" छधाः प्याखं म्हितादिल । अथेहे मचाप्याखं "त्याग" पूधाः प्याखं "ग्राम्य जीवन" "पश्चाताप" आदिइ वय्कः नायः जुयाः म्हितादिल । वि.सं. २०१७ सालय् साँस्कृतिक विकास समितिपाखें सापारु व येँयाः पुन्हिबलय् जूगु प्याखनय् रणबहादुर शाह जुयाः म्हितादीबलय् वय्कःयात विशेष पुरस्कारं छायेपिउगु खः । राष्ट्रिय नाचघरय् ज्या यानागु इलय् ग्वःगू प्याखं म्हिता धइगु ला ल्याःचा हे मदु धकाः धयादी । वय्कलं जीवनजल सम्बन्धि टेलिप्याखं "पानी" नं म्हितादीगु खः । थःगु अभिनयया झ्वलय् वय्कः तःधंगु संकिपाय् तक थ्यन । "माइतीघर" संकिपाय् तसकं न्ह्यइपुक्क व यइपुक्क प्याखं हुलादीगु दु । "हिजो आज भोलि" संकिपा स्वःपिन्सं वय्कलं म्हितादीगु गाउँले भूमिकायात तसकं च्वछाःगु खः । नेपालभाषाया निगुलिं संकिपा "सिलु" व "राजमति"इ नं वय्कलं म्हितादीगु दु ।
अभिनय यायेगु जक मखसें निर्देशन यायेगु ज्याय् नं वय्कःया ज्या तसकं च्वछाय्बहःजू । ने.सं. ११०६ स मुनासःया प्यक्वःगु ख्यालः कासाय् विप्लबी सफूधुकूपाखें न्ह्यब्वःगु ख्यालः "वा वल फय् वल"य् दकलय् बांलाःम्ह निर्देशक कथं सिरपाः त्याकादिल । वय्कलं थुगु ख्यालः गबलें ल्वःमंके मफु धयादी । छाय्धाःसा थुगु ख्यालकं दकलय् बांलाःम्ह निर्देशक जक मखसें दकलय् बांलाःगु ख्यालः, दकलय् बांलाःम्ह च्वमि व दकलय् बांलाःम्ह ख्यालःम्वःया सिरपाः नं त्याकूगु खः । उबलय् वय्कलं धयादिल "थथे प्यंगुलिं न्हाप सिरपाः त्याकूगु थ्व न्हापांखुसिइ खः । थथे न्हापा नं गबलें जूगु मदु लिपा गबलें जुइ नं मखु ।"
ने.सं. ११०६ य् हे ख्यालः खलः मरुत्वाःपाखें ख्यालः निर्देशनय् न्हाप सिरपाः त्याकादिल । ने.सं. ११०७ स स्वाःपुचःया ग्वसालय् जूगु छधाः प्याखं धेंधेंबल्लाय् निर्देशक कथं न्हाप सिरपाः त्याकादिल । पब्लिक युथ क्याम्पस ने.सं. ११०७ चौलागा ११ व १२ निन्हुयंकं याःगु प्यक्वःगु अन्तर क्याम्पस छधाः प्याखं धेंधेंबल्ला कासाय् नं दकलय् बांलाःम्ह निर्देशक कथं हे सिरपाः त्याकादिल ।
सांगीतिक क्षेत्र व साँस्कृतिक क्षेत्र धालकि लिचिले मफुम्ह वय्कः थःगु मांभाय् ज्याझ्वः धालकि नं उलि हे मन क्वसाः । हेटौंडा साँस्कृतिक पुचःया नायः जुयाः अन थी थी ज्याझ्वः यानाच्वनादीगु दु । होलि म्हितेगु व दबू प्याखं क्यनेगु आदि ज्याझ्वः न्ह्याकादिल । नापं नेवाः आर्केष्ट्राया ज्याझ्वः नं यानादिल । लिसें महाकाली प्याखं क्यनेगु, माघ पतिकं माधव नारायण हालेगु ज्या नं अन न्ह्याकादिल । वय्कःया कुतलं अन महाकवि सिद्धिदासया बुदिं हनेगु, नेपाल सम्वतया न्हूदँ झःझः धायेक हनेगु ज्या नं न्ह्यात ।
वय्कलं बाग्लुङ, हटौंडा, नारायणघाट, वीरगंज आदि यक्व थासय् नेपालभाषा सम्बन्धि ज्याझ्वः यंकादिल । वि.सं. २०२२ सालय् रेडियो नेपालं नेपालभाषाया समाचार लिकाःगु विरोधय् वाःवाःपतिकं साहित्यिक आन्दोलन कथं पालंपाः थी थी खलः पुचलं याःगु साहित्यिक ज्याझ्वलय् ब्वति कयादीगु ला च्वय् हे न्ह्यथनेधुंकूगु दु ।
छगू इलय् बाजं हे मतसे म्ये हालेगुली वय्कः नां जाः । थौंकन्हय्या इलय् थुगु पहःयात "अनप्लग्ड" धायेगु याः । अय् जूगुलिं नेपालय् "अनप्लग्ड" दुतहःम्ह वय्कः हे खः धाःसां पाइमखु ।
मचाबलय् बाया ल्हाः ज्वनाः भजनय् वनेगु व भजन हालेगु ज्यां हे संगीत ख्यलय् लाःवःगुलिं थः बा व भजनयात थःगु प्रेरणा कथं कयादी । वय्कलं थौंतक भजन हालेगु ज्या त्वःफिकादीगु मदुनि । हेटौंडाय् च्वनेबलय् भुटनदेवी व पशुपति देगलय् भजन यायेगु व येँय् च्वनादीबलय् न्हाय्कं त्वाःया उग्रतारा भजन मण्डलय् व श्रीघलय् ज्ञानमाला भजनय् पुलांगु भजन ज्ञानमाला भजन हालेगु यानादी ।
ने.सं. ११०२ स नेपालभाषाया सांगीतिक इतिहासया न्हापांगु न्हिनिसें ने.सं. १११९ तक मदिक्क बिउगु योगदानयात हसें धाये व कदर यासें बज्र सिरपाः समितिपाखे बज्र सिरपालं छायेपिल । संगीत ख्यलय् कयादीगु सिरपाःया खँ ल्हायेबलय् ११०१ स प्रकाश पुस्तकालयया ग्वसालय् जूगु नेपालभाषा लोक व आधुनिक संगीत सम्मेलनय् लिउ सिरपाः त्याकादीगु दु । भाषा व कला क्षेत्रय् वय्कःया ज्वःमदुगु योगदानया लागि लोक साहित्य परिषदं ने.सं. ११०७ चौलागा पंचमि कुन्हु करुणाकर सिरपाःपाखे हन ।
थःगु कुतः थःगु ज्याया लागि सरकारी सम्मान छुं हे मदुसां वय्कःयात छितं हे नुगः मस्याः । छाय्धाःसा न्यनामि स्वकुमिपिनिगु मतिना हे वय्कःया लागि तःधंगु सम्मान तःधंगु सिरपाः खः । वय्कःया थःत गुंपुन्हिया ख्यालःम्वः धायेके तसकं यः । थ्व खँय् गर्व तायेकादी भाजु भृगुरामजुं । फत्तले भजन यायेगु, म्ये हालेगु स्यनेगु इच्छा याःपिन्त स्यनेगु थःगु संस्कृति गबलें मतनीगु कथं लःल्हाना वनेगु व मेमेपिन्सं नं थथे हे यानावनेमाः धयागु वय्कःया बिचाः दु ।
(हनेबहःम्ह कलाकार भाजु भृगुराम श्रेष्ठया थौं ज्याः जंक्वःया लसताय्)
Subscribe to:
Posts (Atom)